Kapitalist Sistem Nedir? Kapitalizm Ne Demektir?

Siyasi kavramlar serisine ek olarak bu yazımda, sizlere “Zengini daha zengin, fakiri daha fakir.” Yapan ve dünyanın yönetimini elinde bulunduran sistemden, yani kapitalizmden bahsedeceğim. Eminim bu yazıyı okuyan herkes, bir şekilde bu kelimeyi duymuştur. Öncelikle diğer yazılarımda  olduğu gibi, bu yazıda da  sizlere bütün kapitalist sistemi ya da bu sisteme ait alt dalları anlatmayacağım. Tespitoloji’nin amacı sizlere her şeyi en basit şekilde sunmaktır. O zaman gelin, şu sorunun yanıtını verelim “Kapitalist Sistem Nedir?”

Kapitalist Sistem Nedir?

Kapitalizm, esasında bir sömürü yöntemidir. Kapitalizm, bir ülkenin ticaretinin, endüstrisinin ve kârının özel şirketler tarafından kontrol edildiği bir ekonomik sistem olarak tanımlanır. Kapitalizm kelime anlamını, Karl Marx tarafından yazılan ve Almanca sermaye demek olan “Das Capital” kitabından almıştır. Peki bu sistem, çalışma mekaniği olarak ne zaman ortaya çıkmıştır? Kapitalist sistem, 16. Yüzyılda Britanya’nın yaşamış olduğu ve neredeyse dünya toplumunun bütün sistemlerinin değişmesine neden olan veba salgınının hemen ardından yaygınlaşmaya başlamış bir sistemdir.

Olay tam olarak şu şekilde gelişiyor; salgın nedeniyle yaşadıkları köylerde iş imkanlarını kaybeden işçi sınıfı, çalışmak ve karınlarını doyurmak için şehirlere akın eder. Şehirlerde ellerinde satacak ve para kazanacak herhangi bir ürün olmadığı için bu işçiler, para kazanmak için kendi emeklerini yani kendilerini satarlar. Bir sermaye sahibine siz kendinizi belirli ücret karşılığında satarsınız(günümüzde olduğu gibi.) bunun karşılığında hayatta kalacak parayı ve erzağı temin edersiniz. Bu kapitalizmin ilk oluşum biçimidir diyebiliriz.

Kapitalizm, bir ideoloji, inanç, akım ya da felsefe değildir. Bir ekonomik sistemdir. Bu ekonomik sistemi yürüten kişilere de “kapitalist” denir. Kapitalist kişiler tam olarak kimlerdir? İphone kullanan ya da Mercedes arabaya binen kişiler kapitalist olarak adlandırdığımız kişiler midir? Üzülerek söylemek istiyorum ki, elinize aldığınız bir telefon ve bindiğiniz bir araba ile kapitalist olamazsınız ama kölesi olursunuz.

Kapitalizm, talep üzerine kurulmuş bir sistemdir. Kapitalizm için, üretici sınıf ve tüketici sınıf diye bir ayrım yapılamaz. Üreten aynı zamanda da tüketendir. Bu durumun yaratmış olduğu kaosa biraz sonra değineceğiz. Kapitalist sistem esasında beş temel madde etrafında şekillenir.

Bunlar, Özel mülkiyet hakkı, veraset, çalışma özgürlüğü ve girişimcilik, piyasa mekanizması ve sermaye. Özel mülkiyet hakkı, insanın istediği her şeyi satın alabilmesidir. Benim param varsa, ev, araba, uçak, ada, ülke, şehir ve insan gibi bir “değeri” olan her şeyi satın alabilirim. Veraset, benim satın aldığım her şeyin, çocuklarıma, onlardan da onların çocuklarına miras kalmasıdır. Bu sayede, hiç çalışmadan milyonlarca lira ile sefa sürebilirler. Çalışma özgürlüğü ve girişimcilik, sürekli para harcanması için yeni işlerin kurulup batırılması demektir. İş kuracaksınız, gidin bankaya çekin binlerce lira ve batırın. Kazanan burada siz değil, banka oluyor. Piyasa mekanizması, paranın sürekli dolaşımda olmasıdır. Rekabet, kapitalizmin belki de insanlara tek yararı olan şeydir. Rekabet , sürekli şirketler arası daha çok ürün satma yarışıdır diyebiliriz.

Kapitalizm Neden Kötüdür?

Neden kötü olduğuna gelecek olursak, kapitalizm talebe dayanır. Bu sistemin ayakta kalması için, sizler mutlaka büyük sermaye sahiplerinden bir şeyler almalısınızdır. En büyük örneğini şu an güncel olarak pandemi döneminde görmekteyiz. İnsanlar evlerinden çıkamadığı için, sistem neredeyse durma noktasına geldi. Kapitalizm, mutlaka savaşlara ve krizlere neden olur. Sistem doğası gereği bir şekilde aralıklarla tıkanır.

Örnek vereceksek olursak, benim devasa bir fabrikam var diyelim. Bu fabrikada binlerce de çalışanım bulunmakta. Benim daha çok kazanmam için işçilere olabildiğince az ücretler ödemem gerekir. (Unutmayın, kapitalizm zengin insanları daha çok zengin etmek için çalışır).Ben eğer işçilerime sürekli düşük ücret verip, kendi kasamı doldurursam ne olur? Benim işçilerim, parası olmadığı için, benim ürettiğim ürünlerimi satın alamayacak. Yukarıda da bahsettiğim gibi, kapitalizmi yürüten aslında para sahipleri değil, onlar için çalışanlardır. Kimsenin Iphone alacak parası olmazsa, Apple nasıl para kazanacak? Apple para kazanamazsa, Apple çalışanları nasıl maaş alacak? Maaş alamayan Apple çalışanları da, kendi kiralarını ödeyemeyecek ya da Starbucks’da kahve içemeyecek. Starbucks’da kimse kahve içemezse, Starbucks da işçilerinin maaşlarını ödeyemez.  İşte size yıllarca duyduğunuz “Ekonomik kriz” kelimelerinin altında yatan neden.

Kapitalizm ve Savaşlar

Kapitalizm tamamen bir savaş makinesidır. Savaşlar, büyük bir pazar ortamıdır. Hepsinden öncesi, kapitalizm yeni kaynaklar bulmak için savaşlar çıkartabilir. Petrol için Orta Doğu’da akıtılan kanları görüyor musunuz? Kapitalizm, savaşlar boyunca ölen insanları umursamaz. Bir yazıda, savaşta yıkılan binaların molozlarını toplamak ve onları yeniden inşa etmek için firmaların birbirleri ile yarıştıklarını okumuştum. Savaş sonrası molozların altında ölen insanlar değil, o insanların üzerine yıkılan binalar daha önemlidir. Günümüz dünyasının bütün çatışmalarının altında kapitalizm yatmaktadır. Mezhep, din, ırk ve dil gibi çatışma sebebleri tamamen uydurmadır.

Kapitalizm aslında iyi midir?

Kapitalizm için tamamen işe yaramazdır diyemeyiz. Ülkelerin ekonomilerini döndüren en büyük çarp kapitalist çarktır. Bu sistem, sizlere sürekli para harcamanızı dayatır. Yeni işler kurun, yeni telefonlar alın, yeni araba kredilerine girin, on yıl boyunca devletin ya da şirketlerin bankalarına ev kredisi ödeyin… Bu sayede para sürekli dolaşıma girer ve ülkelerin kasaları dolar. Bunlar madalyonun yüzünün öteki bir yüzü bile değil, binde bir yüzüdür. Kapitalizm, şirketler arası rekabete dayanır. Bunun bize faydası nedir? Neredeyse hayatımız boyunca  kullandığımız ve hayatımızı kolaylaştıran ürünlerin büyük bir kısmı, bu rekabet sayesinde ortaya çıkmıştır. Örneğin, hepimizin kullandığı dokunmatik telefonların “dokunmatik ekran” özelliğinin sahibi Apple, bunu diğer şirketlerden daha çok satabilmek için tasarladı.

Gerçek hayatta kapitalist sistem nedir?

Kapitalist sistem, çok küçük bir grubun dünyanın geri kalanına sahip olmasıdır. Kapitalist sistemde demokrasi, hükümetler tarafından değil, o hükümetlerin başa gelmesi için destek veren büyük sermaye sahipleri tarafından yönetilir. Kapitalist sistem, size hayatınızı naşıl yayacağınızı söyler. Almanız gereken arabanın modeli, erkeklere mavi renk, kadınlara pembe renk eşya aldırılması gibi olaylar doğrudan kapitalizm tarafından yönlendirilir. Kapitalizm, dışarıda masum insanların aç uyumasının sebebidir. Kapitalizm, iş bulamadığınız için intihar etme sebebinizdir. Kapitalizm, Amerika’nın bir yılda obeziteye harcadığı parayla, Afrika’da su sorununun çözülmesi gereken paranın aynı olması demektir. Kapitalizm, öleceğinizi bile bile sizlere sigara satın aldıran sistemdir. Kapitalizm, neden öldüğünü bile bilmeden, cansız bedeniyle kıyıya vuran Ayla bebeğin ölüm sebebidir.

Güncel yazılarımdan haberdar olmak ve bana destek olmak için, kenarda bulunan zil butonuna tıklayarak abone olabilirsiniz.