Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) belirtileri nelerdir?

Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Belirtileri Nelerdir?

Çocuklar doğaları gereği hareketli, meraklı ve enerjik varlıklardır. Ancak bazı çocuklar, yaşıtlarına kıyasla çok daha yoğun bir hareketlilik sergileyebilir, dikkatlerini toplamakta güçlük çekebilir ve dürtüsel davranışlar gösterebilirler. Bu gibi durumlarda akla gelen ilk sorulardan biri “Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) belirtileri nelerdir?” olur. Günümüzde DEHB, çocuklarda sıkça karşılaşılan ve hem akademik hem sosyal yaşamı etkileyen bir durumdur. Ancak, her hareketli ya da dikkati çabuk dağılan çocuğa DEHB tanısı koymak doğru olmaz. Peki, bu bozukluğun belirtileri nelerdir ve nasıl ayırt edilebilir?

DEHB’li Çocuklar Nasıl Fark Edilir?

Öncelikle, DEHB’li çocuklar sadece hareketli değildir; dikkatlerini uzun süre bir konuya veremezler, düşünmeden hareket ederler ve planlama becerilerinde sorun yaşarlar. Bu çocuklar ders sırasında sık sık hayallere dalabilir, öğretmenin anlattıklarını kaçırabilir ve bir ödevi ya da aktiviteyi tamamlamakta zorlanabilirler. Ayrıca, evde günlük rutinleri yerine getirmek bile onlar için büyük bir mücadele olabilir. Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) belirtileri nelerdir? sorusunu cevaplarken, bu durumun üç temel belirti grubuna ayrıldığını bilmek önemlidir: dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik.

Dikkat Eksikliği Belirtileri

DEHB’nin en belirgin yönlerinden biri dikkat eksikliğidir. Çocuklar belirli bir süre boyunca odaklanmakta güçlük çekebilirler. Özellikle okulda ders dinlerken ya da evde ödev yaparken dikkatin hızlıca dağılması sıkça gözlemlenir. İşte dikkat eksikliğine dair bazı yaygın belirtiler:

• Görevleri Tamamlayamama: Bir işe başlamakta hevesli olsalar da kısa sürede sıkılıp yarım bırakabilirler.
• Detayları Kaçırma: Ödevlerde ya da projelerde küçük ama önemli ayrıntıları gözden kaçırabilirler.
• Dinleme Güçlüğü: Bir şey anlatılırken dinlemiyormuş gibi görünebilirler ve yönergeleri tam anlamıyla takip edemezler.
• Organizasyon Sorunları: Çantalarını, oyuncaklarını ya da eşyalarını sürekli kaybedebilirler.

Hiperaktivite Belirtileri

Hiperaktivite, özellikle okul çağındaki çocuklarda dikkat çeken bir belirtidir. Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) belirtileri nelerdir? sorusunun bir diğer cevabı da bu çocukların sürekli hareket hâlinde olmalarıdır. Yerinde duramama, sürekli konuşma ya da kıpırdanma gibi belirtiler hiperaktiviteye işaret edebilir. Bunlar arasında:

• Sürekli Hareket Hâlinde Olma: Ders sırasında bile oturduğu yerde kıpırdanma, ayağa kalkma veya etrafta dolaşma isteği sık görülür.
• Sakin Oyunlar Oynayamama: Çoğu çocuk saatlerce oyun oynayabilirken, DEHB’li çocuklar oyuna odaklanmakta zorlanabilirler.
• Durmaksızın Konuşma: Sürekli bir şeyler anlatma ya da konuşma sırasını bekleyememe gibi durumlar sık rastlanan belirtilerdendir.

Dürtüsellik Belirtileri

DEHB’nin en zorlayıcı yanlarından biri de dürtüselliktir. Çocuklar bir hareketi yapmadan önce düşünme sürecini tamamlayamazlar. Aniden hareket etmek, sabırsız olmak ve sıralarını beklemekte zorlanmak gibi belirtiler gösterirler. Dürtüselliğin en yaygın belirtileri şunlardır:

• Soruları Dinlemeden Cevaplama: Bir soru daha tamamlanmadan cevap vermeye çalışabilirler.
• Sıra Bekleyememe: Özellikle oyunlarda ya da grup çalışmalarında sıranın kendisine gelmesini beklemek zor olabilir.
• Başkalarının Sözünü Kesme: Sohbet sırasında ya da ders esnasında arkadaşlarının ya da öğretmenlerinin sözünü kesebilirler.

DEHB’li Çocuklara Nasıl Yaklaşılmalı?

Eğer çocuğunuz yukarıdaki belirtilerin birkaçını uzun süre boyunca gösteriyorsa, Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) belirtileri nelerdir? sorusunu kendinize daha fazla soruyor olabilirsiniz. Bu durumda bir uzmandan destek almak oldukça önemlidir. Ancak, DEHB tanısı konulmuş çocuklara destek olmanın da çeşitli yolları vardır:

• Rutinler Oluşturmak: Günlük planlarını belirgin ve yapılandırılmış hâle getirmek, bu çocukların daha organize olmasına yardımcı olur.
• Fazla Uyaranları Azaltmak: Çalışma ortamlarını sadeleştirmek ve dikkatlerini dağıtacak unsurları en aza indirmek faydalıdır.
• Kısa ve Net Yönergeler Kullanmak: Uzun ve karmaşık talimatlar yerine kısa ve anlaşılır cümlelerle iletişim kurmak daha etkili olabilir.
• Pozitif Geri Bildirim Vermek: Başarılarını takdir etmek, onları motive eder ve kendilerine olan güvenlerini artırır.

DEHB’li çocuklar doğru yönlendirildiğinde ve destek aldıklarında, hem akademik hem de sosyal hayatlarında başarılı bireyler hâline gelebilirler. Ebeveynlerin ve öğretmenlerin sabırlı olması, çocuklarına uygun bir yaklaşım geliştirmesi ve uzman desteği alması, onların gelişimini büyük ölçüde olumlu etkileyebilir. Unutmayın, her çocuk özeldir ve DEHB bir engel değil, sadece farklı bir öğrenme ve dikkat işleyişidir.